Een bezoek aan magisch Myanmar

Myanmar is een bijzondere plek… Het is moeilijk te vergelijken met een ander land. Het lijkt alsof je terug in de tijd bent gegaan. Koeien steken vanuit het niets de weg over. Lokale busjes zijn overbeladen, met mensen en goederen. De passagiers zitten zelfs op het dak, waar normaal gesproken de bagage wordt gestald. Vrouwen en mannen dragen vaak een “longyi” (sarong), hun tanden zijn rood van de “betel quid”. De houten wagens met koeien ervoor op het platteland domineren het landschap. Palmbomen worden gebruikt om stukken land te scheiden, wat mooie plaatjes van rijen palmbomen met hier een daar bergen of een tempel of stupa op de achtergrond opleveren. Waar je ook kijkt, je hoeft niet ver te zoeken voordat je weer een tempel of stupa ziet… Jonge novices, oude monniken in hun mooie dieprode gewaden, ze domineren het straatbeeld. Vrouwen die langs de kant van de weg lopen en alles op hun hoofd vervoeren, zoals gekleurd fruit, water, takken en geweven manden.

Myanmar kan dus een behoorlijke cultuurshock teweeg brengen. Neem de tijd om te acclimatiseren. In dit artikel geven we praktische informatie, een aantal tips en do’s en don’ts voor je reis naar Myanmar.

Visa

Voor Myanmar dien je van te voren een visum aan te vragen. Met het toeristenvisum kun je 28 dagen in Myanmar blijven. Vraag hem dus niet te laat aan, maar ook niet te vroeg. Na uitgifte heb je 90 dagen de tijd om het land in te komen. Je kunt een visum eenvoudig aanvragen via een gespecialiseerd visumbureau. Een andere optie is om het visum aan te vragen via de officiële Myanmarese e-visum website. Dit kost je USD 50 per persoon en normaal gesproken krijg je dan binnen 3 werkdagen het visum per email toegestuurd. Dit dien je te printen en mee te nemen naar Myanmar.

Beste reistijd

De beste tijd wat betreft het weer om naar Myanmar te reizen is november t/m februari. Dit is het koele seizoen. Het nadeel is dat dit ook een drukkere periode is en dus duurder. Met name in Mandalay en Bagan kan het dan erg druk zijn rond de tempels en stupa’s. De zomerperiode, van maart tot mei, is veel rustiger en soms ben je zelfs de enige die rond de bijzondere tempels loopt. Dit geeft echt een magische sfeer. Een nadeel is dat het dan ook heel heet kan zijn en het kwik soms boven de 40 graden Celsius stijgt. Probeer de tempels dan ook vroeg in de ochtend of einde van de dag te bezoeken. In Myanmar is het namelijk verplicht je schoenen en sokken uit te doen op de tempelgronden. Wanneer de zon strak aan de hemel staat, zijn de tegels soms te heet om overheen te lopen. Van juni tot oktober is het regenseizoen, waarbij juni en augustus over het algemeen het natst zijn. In Yangon kan het hard en lang regenen, in Bagan en Mandalay is de regen vaak van korte duur en minder heftig. Ten noorden van Yangon kan het vanaf februari tot aan het begin van het regenseizoen ook erg stoffig zijn. Elke periode heeft wel zijn eigen charme. De temperaturen in Myanmar kunnen nogal variëren. De hoger gelegen gebieden zijn vaak koeler, zoals de Chin State in het westen en delen van de Shan State in het oosten kennen lagere temperaturen. In het noorden heb je Himalaya gebied en hier kan het kwik soms ook tot onder de nul reiken. Kijk hier voor onze Myanmar reizen die het hele jaar door goed te doen zijn.

Boeddhisme

Bijna 90% van de bevolking is boeddhistisch, ongeveer 4% is christen, 4% is moslim en 1% hangt een zuivere vorm van animisme aan en 2% kent een andere religie of geen. De boeddhisten in Myanmar volgen met name het theravada boeddhisme. Deze vorm van boeddhisme houdt het sterkst vast aan de oudste bestaande boeddhistische teksten en over het algemeen volgen theravada boeddhisten de code nadrukkelijker dan andere scholen van het boeddhisme. Theravada-boeddhisten willen uiteindelijk bevrijd worden van de cyclus van lijden, samsara, en het nirvana bereiken. Om succesvol te zijn in deze wereld en om door te gaan naar verlichting in latere wedergeboorten moeten ze positief karma opbouwen.

Myanmarezen bouwen positief karma op door onder andere offers te brengen aan de boeddhistische monastieke gemeenschap, of Sangha. Dit gebeurt onder andere tijdens de ochtendprocessies, waarbij monniken langskomen om aalmoezen te verzamelen of in de vorm van donaties aan tempels en kloosters. Een ochtendprocessie bij een klooster is ook zeker iets wat je zou moeten meemaken tijdens je reis door Myanmar. Een bekend boeddhistisch klooster waar je dit kunt aanschouwen, is bijvoorbeeld het Mahagandhayon. Hier wonen en studeren soms meer dan 3500 monniken. Het levert gegarandeerd bijzondere foto’s op. De monniken stellen zich op in rijen en krijgen hun aalmoezen van de lokale bevolking. Daarna zitten ze met zijn allen aan het ontbijt in de eetzaal. Ze maken graag een praatje met je om hun Engels te oefenen. Kinderen zijn helemaal favoriet, daar willen ze graag een selfie mee maken. Als vrouw zijnde moet je wel oppassen dat je de monniken niet aanraakt.
Binnen het boeddhisme wordt het hoofd als heilig beschouwd en de voeten daarentegen als zeer onrein. Het is dan ook niet gepast om iemands hoofd aan te raken, zoals dat van kinderen en niet met je voeten naar iemand te wijzen.

Het boeddhisme in Myanmar is verweven met een vorm van animisme, waarbij respect voor de natuur en voorouders centraal staat. Animisme is meer een natuurgodsdienst. Hierbij wordt er geloofd in goede en kwade geesten (nats) die niet alleen in mensen of dieren aanwezig zijn, maar ook in bomen, planten, stenen, bergen, natuurfenomenen als onweer en zelfs in gebruiksvoorwerpen. Deze geesten willen ze tevreden houden en hiervoor worden er veel rituelen en gebeden uitgevoerd en offers gebracht. In veel tempels vind je naast Boeddha beelden ook beelden van nats. Er wordt gelijkwaardig geofferd aan beiden. De offers aan Boeddha zijn gelinkt aan de volgende levens en de offers aan de nats zijn voor de problemen die iemand ervaart in het huidige leven. Mount Popa wordt beschouwd als de verblijfplaats van de 37 belangrijkste nats en een belangrijk bedevaartsoord.

Kleding

In tegenstelling tot de meeste andere landen, is het gebruikelijk ook je sokken uit te doen bij het betreden van een tempel en ook de tempelgrond, het gebied behorende bij de tempel. Een aanrader is dus makkelijke schoenen aan te doen, zoals teenslippers. Daarbij misschien natte tissues in je tas te stoppen om je voeten schoon te kunnen maken voordat je je schoenen weer aantrekt.

Vrouwen moeten schouders en benen ook bedekt hebben bij het betreden van een tempel of stupa. De lokale mannen en vrouwen dragen zelf vaak een ‘longyi’, een omslagdoek als rok. Deze kun je overal kopen. Leuk als souvenir en zo ben je gelijk cultureel gepast gekleed.

Betel quid of terwijl “Kun-Ya”

Hier moeten we wel een aparte paragraaf aan wijden. Je komt namelijk niet onder de rode monden uit. Er zijn weinig mensen in Myanmar met een wit gebit… Zodra je in Myanmar arriveert valt het op. De kauwende mensen, de rode monden en tanden en de rode vlekken overal op de grond. Zelfs de tempelgronden ontkomen er niet aan.

De oorzaak is “betel quid” of zoals ze het in Myanmar noemen “kun-ya”. Het hoofdingrediënt is de areca noot. Deze noot wordt vermengd met andere ingrediënten zoals slaked lime (calcium hydroxide), catechu (een extract van de acacia boom) en verschillende kruiden. Dit alles wordt in een betelblad gewikkeld en in de mond gestopt. De rode massa die door het kauwen op de catechu ontstaat wordt overal uitgespuugd.
Het kauwen van betelnoot geeft een euforisch en relaxed gevoel. Mensen gebruiken het om onder andere wakker te blijven of het zware werk wat te verlichten. Het gaat echter ook gepaard met gezondheidsrisico’s. Het wordt gelinkt aan o.a. mondkanker. Er zijn steeds meer campagnes om mensen voor deze risico’s te waarschuwen.

Geld & Fooien

Prijzen worden vaak in USD aangegeven. Het is echter voordeliger gewoon in kyat te betalen. De wisselkoers is vaak ongunstig wanneer je in USD betaalt. Lokaal geld pinnen bij aankomst is dus het handigst. Het grootste briefje is 1000 kyat, omgerekend zo’n 3,5 euro.

Fooi geven is nog niet erg standaard in Myanmar. Bedragen worden wel vaak naar boven afgerond vanwege gebrek aan kleine coupures. Of in plaats van klein wisselgeld krijg je een snoepje, een zakdoekje of zelfs een sigaret. Myanmar is relatief nog steeds erg arm en een fooi wordt dan ook zeer zeker gewaardeerd.

Als richtlijn kun je het volgende eventueel aanhouden (fooien per koppel of gezin):
In luxere restaurants wordt een fooi van 5% tot 10% aanbevolen. Op andere plaatsen, zoals portiers en kamerpersoneel kun je bijvoorbeeld USD 1 achterlaten. Taxi- en fietstaxi-chauffeurs verwachten meestal geen fooi. Voor een goede gids raden we USD 5-10 per dag te geven, wat overeenkomt met 10.000 kyat (de Birmaanse valuta). Voor een goede chauffeur 2/3 van het bedrag wat je aan de gids hebt gegeven, dus USD 3-5 per dag of 6000 kyat.

Elektriciteit

De netspanning is in Myanmar gelijk aan de netspanning in Nederland (220V/230V, 50 Hz). Je kunt normaal gesproken dus jouw elektrische apparaten gewoon gebruiken en opladen. Er worden echter verschillende soorten stopcontacten in Myanmar gebruikt en het is wel slim een wereldstekker mee te nemen. De stroom valt regelmatig uit, maar de meeste hotels maken dan gebruik van een generator. Ga je echter meer het binnenland in, dan kan het zijn dat er helemaal geen stroom is of slechts een paar uur per dag. Het is dus ook handig altijd een zaklantaarn in je tas te stoppen. Of het zaklantaarn lampje van je mobiel te gebruiken indien de stroom ineens uitvalt.

Drinkwater

In Myanmar kun je het water uit de kraan niet drinken. Flessenwater is overal verkrijgbaar. Let op of de fles verzegeld is, zodat je zeker weet dat er geen kraanwater in zit. Pas ook op met ijsblokjes (of bijvoorbeeld fruitshakes met ijs), in de betere hotels is dit wel veilig, maar indien je het niet zeker weet is het verstandig ijsblokjes te vermijden.

Veiligheid Myanmar

Myanmar staat op het punt van grote veranderingen. In 2015 hebben de verkiezingen tot de eerste gekozen democratische regering in meer dan 50 jaar geleid. Myanmar is over het algemeen relatief veilig en goed te bereizen. De mensen zijn zeer vriendelijk en behulpzaam. Sommige (noordelijke) gebieden kennen een negatief reisadvies. Maar Myanmar is ook 16 keer groter dan Nederland en deze gebieden zal je normaal gesproken als toerist ook niet bezoeken. Check altijd de huidige situatie op de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (NLD) of de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken (BEL). Uiteraard kun je ook altijd bij ons terecht met al je vragen. Onze lokale agenten wonen zelf in Myanmar en zijn dus ook op de hoogte van de actuele situaties.

Laat je ook altijd voorlichten bij bijvoorbeeld de GGD over specifieke gezondheidsrisico’s en welke vaccinaties aanbevolen worden of zelfs verplicht zijn.

Een aantal do’s

• Wees geduldig. Je moet soms wat langer wachten op je drankje of je eten. Dit is de charme van het ‘terug gaan in de tijd’.
• Klets met de mensen, ze vinden het erg interessant om een praatje te maken of samen op de foto te gaan.
• Schoenen en sokken uit bij het betreden van een tempel of andere heilige plaatsen.
• Draag slippers, makkelijk uit te trekken.
• Bij een bezoek aan een tempel of stupa loop je met de wijzers van de klok mee.
• Neem een vest mee voor de hoger gelegen gebieden of voor de koele ochtenden en avonden in de winterperiode.
• Een sarong of losse, luchtige broek is handig voor een bezoek aan de tempels.
• Schouders en benen bedekken bij het betreden van heilige plaatsen.
• Genoeg geld meenemen of pinnen wanneer je een geldautomaat ziet. In Myanmar betalen de meeste mensen nog contant en zijn lang niet overal (werkende) pinautomaten. Al nemen deze wel toe.
• Genoeg geheugenkaartjes meenemen om alles vast te kunnen leggen op foto en video. Geloof ons, je hebt het nodig!
• Afdingen wanneer je iets wilt kopen (uitgezonderd supermarkten e.d.). Blijf vriendelijk en glimlachen en probeer wat van de prijs af te krijgen.
• Je reis van tevoren regelen is goedkoper dan alles last-minute of ter plekke. Dit komt met name door het nog beperkte aanbod aan goede, betaalbare kwaliteitshotels.
• Neem een ehbo-kit voor de basis spullen mee.
• Stel je in op ‘simpele’, stoffige winkeltjes en geen luxe supermarkten.
• Bekijk de zonsondergang vanaf een Pagoda in Bagan (onze lokale gidsen weten waar dit is toegestaan, dit verandert constant i.v.m. behoud van de bouwwerken).
• Indien je de bekende ballonvlucht wil maken, bezoek Bagan dan tussen oktober-april en boek deze van tevoren.
• Drink voldoende water (niet uit de kraan!), minstens 2 liter per dag.

Een aantal don’ts

• Stem verheffen, dit wordt als erg agressief ervaren en als gezichtsverlies.
• Kinderen over hun hoofd aaien, het hoofd is heilig.
• Je voeten naar iemand of Boeddha wijzen, voeten zijn onrein.
• Vrouwen aanraken of een hand geven als man zijnde, tenzij ze zelf eerst een hand uitsteken.
• Zelf een auto huren zonder chauffeur. Buitenlanders mogen niet zelf rijden. Daarbij rijden ze wel rechts, maar hebben het stuur ook aan de rechterkant, wat vaak onoverzichtelijke situaties oplevert.
• Geen geld geven aan bedelende mensen langs de kant van de weg. Er gebeuren hierdoor veel ongelukken.
• Neem niet teveel Amerikaanse dollars mee. Zodra briefjes vouwen hebben of er wat ouder uitzien, worden ze niet altijd geaccepteerd. Je kunt terplekke beter lokale kyats pinnen.
• Verwacht geen sterk wifi netwerk..

Myanmar staat pas sinds kort open voor het toerisme en het land verandert snel, wacht niet te lang om het authentieke Myanmar nog te kunnen ontdekken. Wij helpen je hierbij graag!